Hera Evlilik Tanrısı
Hera, Yunan mitolojisinde Zeus’un eşi ve ablası olan tanrıçadır.
Roma’da Juno olarak bilinir.
Babası Titanlardan Kronos, annesi Rhea’dır.
Olympos tanrıları arasında kraliçe vasfına sahiptir ve Evlilik Kraliçesi olarak anılır.
Eski inanca göre doğum sırasında kadınların ve evliliklerin koruyucusudur.
Mitolojide en güçlü, en cesur ve Aphrodite’den sonra en güzel tanrıça olarak nitelendirilir.
İnek gözlü, ak kollu Hera da denilir.
Hatta Hera, Aphrodite’den sonra en güzel ikinci tanrıça olduğunu bildiği halde kendisine aşık olan erkekleri hep reddetmiş, kendisini hep Zeus’a sunmuştur.
Simgeleri nar, zambak, inek, akrep ve en önemlisi tavus kuşudur.
Çok kıskanç ve kinci bir tanrıçadır, işlerini bir düzen içinde yürütür.
Zeus’la ilişkisi olduğunu bildiği Maia’yı çileden çıkarmış, Lamia’yı canavara çevirmiş, Semele’yi tuzağa düşürmüş, Alkmene’nin doğum yapmasını geciktirmiş, Leto’yu takip edip süründürmüş, Callisto’yu ayıya çevirmiş, İo’ya at sineği musallat etmiştir.
Troyalılar kendisini en güzel tanrıça seçmedikleri için kini büyüktür.
Zeus Hera’yı aldattığı için Hera tarafından defalarca cezalandırılır.
Zeus’tan daha iktidar sahibidir ve Zeus’un önemli kararlarında çok büyük etkisi vardır.
Ayrıca Zeus’tan daha zengindir. Zeus baştanrı, Hera da baştanrıça olarak bilinir.
Hera çok yönlü bir tanrıçadır. Baharla ilişkilendirilir.
Aynı zamanda kendisine guguk kuşu kılığına girerek gelen Zeus’u kutsal evliliğe ikna etmiştir.
Bu yüzden çetin ceviz olarak da bahsedilir.
Bazı kaynaklara göre de Hera, Zeus’la evlenmiş ve tüm koşullara karşın Zeus’la iyi geçinerek ve zorluklarla baş ederek dünyaya evliliğin kutsallığını göstermiştir.
Bu nedenle Zeus ile Hera’nın evliliğine Hieros Gamos (Kutsal Evlilik) adı verilmiştir.
Ayrıca önemli bir bilgiye göre Heusha adında bir çocukları vardır.
Zeus Hera’yı aldatınca (Hera çok kıskanç olduğu için) Zeus’un aşıklarını ve onların çocuklarını cezalandırır ve onlara belalar yollar.
Ayrıca Hephaistos, Ares, Hebe, Angelos ve Eileithyia Hera’nın çocuklarıdır. Mitoloji Zeus’la evlenmeden önce tanrıça Tethys ve Okeanos’un yanında gençliğini geçirmiştir.
Bu yüzden zaman zaman onları ziyarete gider.
Hera kendi ağzından İlyada’da şu sözleri aktarır; “Gidiyorum bol besi veren toprağın bir ucuna, Tanrıların atası Okeanos’la, ana Tethys’i görmeye. Onlar almışlardı beni Rhea’nın elinden, saraylarında iyice beslemişler, büyütmüşlerdi.”
Herkül Zeus’un insan sevgilisi Miken kralının kızı Alkmene’nin oğlu olan Herkül, Hera tarafından hiç sevilmez.
Doğumu bile tanrıçanın, doğum tanrıçası Eileithyia’yı engellemesiyle geciktirilir ve kral olamasın diye kuzeni Eurystheus’in 7 aylıkken, Herkül’den önce dünyaya gelmesini sağlar ve taht sırası Eurystheus’e geçer.
Doğduğundan sonra ise, bebek Herkül’e onu boğması için yılanlar gönderir.
Zeus, habercisi Hermes’in yardımıyla Herkül’ü Alkmene’den bir gece kaçırarak farkettirmeden uykuya dalmış olan Hera’nın göğsüne koyar.
Bebek Herkül, Hera’nın memelerinden akan sütü içecek ve böylece ölümsüz olacaktır.
Fakat Hera, gece uyanıp tanımadığı bir bebeği emzirdiğini fark edince onu fırlatıp atar ve boşalan memesinden çıkan süt de gece gökyüzüne fışkırıp akar.
Böylece Samanyolu ”Süt Yolu” gök adası oluşur.
Herkül’ün delirmesini ve karısı ile çocuklarını öldürmesinde rol oynar.
Herkül, 9. görevinde kemerini almak için kraliçe Hippolyta ile anlaşmış, ancak Hera’nın kışkırtmasıyla Amazonlar, Herkül’e saldırmış, Herkül de kraliçeyi öldürmek zorunda kalmıştır.
Herkül’ün 10. görevi olan Geryoneus’un ait olan kırmızı sığırları Atina’ya geri getirirken olan yolculuğu esnasında Hera’nın gönderdiği dev bir at sineği, sığır sürüsünü dağıtır.
Tanrıça ayrıca yol üzerindeki bir nehrin sularını da yükseltir.
Herkül’ün 12 görevinden biri de Hesperidlerin altın elmalarını getirmektir.
Bu elma ağacı, tanrıça Hera’ya, tanrıça Gaia’nın düğün hediyesidir.
Herkül, Olimpos’a gelip Hera ile barıştıktan sonra Hera’nın kızı Hebe ile evlenir.
Çoban Paris ve en güzel tanrıçaya verilecek altın elma mitosunda, altın elmayı kendisine vermesi karşılığında Paris’e tüm Asya kıtasını önerir. Zeus tanrı ve tanrıçalara savaşa katılma izni verince, Hera da Akalar yanında savaşa katılır.
Troyalılara yardım eden tanrıça Artemis’i döver.
Oğlu Hephaistos’un savaşması için onu yüreklendirir.
Ayrıca savaşta Akhaları tutan Tanrıça, Zeus’u baştan çıkarmayı bile göze alır.
Vücuduna Ambrosia sürer, saçlarını tarar, buklelerini örer, yüzlerce püskülün sarktığı bir kemer kuşanır, inci küpelerini takar ve muhteşem bir peçe örter.
Ardından işi sağlama almak için, Aphrodite’nin güçlü bir büyü ile aşk arzusu uyandıran sütyenini inandırıcı bir bahane ile ödünç alır.
Ayrıca uyku tanrısına Kharitlerden birini eş olarak vaat ederek, onun yardım etmesini de sağlar. Bundan Sonra Zeus’un yanına İda Dağı’na gider, kendisine anında aşık olan tanrıyı baştan çıkarır ve ardından uykuya dalmasını sağlar.
İda Dağı’nda savaşı seyreden Zeus’un yanına gelerek onunla sevişip, oyalayarak diğer tanrılarla birlikte Akhalara yardım eder.
Sık sık da savaşçıların düşüncelerine etki etmeye çalışır.
Troya düştükten sonra Aeneas, İtalya kıyılarına varana kadar onu engellemeye çalışır.
Tek bir şartla Aeneas’ı ve soyunu rahat bırakmaya söz verir, o da Zeus’un bu sürgün Troyalıların dillerini değiştirmesi ve eski soyları ile bağlarını koparmasıdır.
Hephaistos Athena’nın doğuma sinirlenen Hera, kendi kendine bir çocuk doğurmaya karar verir. Hephaistos’u doğuran tanrıça, çocuğun çirkinliğini görüp onu Olimpos’dan aşağı atar.
Büyüyen Hephaistos, intikam için Hera’ya altın bir taht yapar.
Tahtta oturan Hera, aniden kelepçelerle tahtta kilitlenir.
Hephaistos, Zeus’tan Afrodit ile evlenme ve Olympos’ta yaşama sözü alana kadar, tanrıça kilitli kalır. İo Hera, dev Argos’un gözlerini tavuskuşuna yerleştiriyor Zeus’un sevgilisi olan İo, Zeus tarafından Hera’dan korunması için inek şekline çevrilir.
Bunu anlayan Hera, İo’yu yakalar ve hapseder.
Başına da çok gözlü dev Argos’u nöbetçi olarak diker.
Hermes tarafından sarhoş edilerek dev öldürülür.
Hera’da devin gözlerini tavus kuşunun tüylerine yerleştirir.
İo’ya bir at sineği musallat ederek. İo’yu Mısır’a kadar kovalar.
İstanbul Boğazından da geçen İo, “Bosphorus (İnek Geçiti)” ismini boğaza verir.
Semele Zeus’un Kral Kadmos’un kızı Semele ile gizli bir aşk yaşadığını duyan Hera, intikam almaya karar verir.
Yaşlı bir kadın kılığında Semele’ye gözükür ve Hera’ya nasıl göründüğü gibi kendisine de bütün haşmetiyle görünmesini istemesini söyler.
Ve Zeus daha önce Semele’nin ne isteyeceğini bilmediği halde Styx Nehri üzerine söz verdiği için Tanrı olarak sözü tutmak zorunda kalır.
Gerçek görünümüyle görününce Semele Zeus’u görür görmez ölümcül bir yıldırımın ateşiyle kül olup gider.
Hera’nın emri üzerine Titanlar Semele’nin oğlu Dionysos’u kaçırıp küçük parçalara böler ve bir kazanda pişirirler.
Ancak çocuğun büyükannesi Rhea onu kurtarır ve parçalarını birleştirir.
Dionysos( İki kere doğan) Hera’dan saklamak için çocuk önce kız gibi giydirilir, sonra Teyzei İno’ya yollanır.
Ama bunu fark eden Hera ise İno’yu delirtir ve İno da oğlunu bir kaynar su kazanına atıp öldürürken kocasını da bir geyik zannedip vurur.
Zeus ise Dionysos’u kıskanç Tanrıça’nın elinden zor kurtarır ve onu bir keçiye dönüştürerek Nysa dağındaki Nymphalar arasına yollar.
Leto ve Hera Tanrı Poseidon ile Argos şehrinin baş tanrısı olmak için yarışır ve yarışı kazanır Evliliklerini için Zeus ve Hera’dan daha mutlu diyen bir çift arasına rekabet sokarak, onları cezalandırır. Zeus’un yasak aşkı Maia’dan olan tanrı Hermes, zekiliği ile bilinir.
Bebek Hermes, bebek Ares’in yerine geçerek, tanrıça Hera’nın kendisini emzirmesini sağlar.
Bunu anlayan Hera önce kızsa da, hemen Hermes’i de artık oğlu gibi görür ve Zeus’un diğer çocuklarına yaptıklarını yapmaz.
Leto, Zeus’tan olan çocukları Artemis ve Apollon’u doğuramasın diye doğuma izin verecek her toprağı lanetler.
Sadece Poseidon’un üç uçlu tridentini denize vurarak yükselttiği ve dalgalar sıvı bir kubbe oluşturarak kapattığı Delos Adası buna uymaz.
Doğduklarında ise Hera onlara ejder Python’u gönderir ve bin bir türlü zorluğa maruz bırakır.
Ama Leto’nun oğlu Apollon büyüdüğünde tanrısal oku ile ejderhayı öldürür.
Zeus’un Callisto ile ilişkisini duyan Hera, Callisto’yu ayıya çevirir on beş yaşındaki oğlu Arkas da annesiyle karşılaşır ve yayını gerer; o anda Zeus her ikisini de göğe yerleştirir.
Hera buna da öfkelenir ve deniz tanrıları Okeanos ile Tethys’ten, yıldıza dönüşmüş olan ayının bir daha asla deniz sularında yıkanamamasını ister.
Bu yüzden Büyük Ayı asla batmaz.
Zeus un ilişkilerine sinirlenen Hera, yanına Athena, Poseidon ve Apollon’nun desteğini de alarak Zeus’u devirir.
Ama Thetis yardımı ile kurtulan Zeus, ceza olarak da Hera’yı yüksek bir yere asarak, ayaklarına ağırlık bağlar.
Lapithler Kralı İksion’a acıyan Zeus, onu Olimpos’taki tanrılar sofrasına davet eder ama İksion nankörlük edip bu sofrada Hera’ya kur yapmaya başlar.
Bunu farkeden Zeus, bulutlardan Hera’ya benzeyen bir görüntü yapar ve İksion bununla birleşir.
Bu birleşmeden at adamlar soyu meydana gelmiştir.
Ayrıca Zeus, bu nankörlüğün cezasını İksion’u yer altın ülkesinde sonsuza kadar durmadan dönen alevli bir tekerleğe bağlanmış olarak yaşamını sürdürmeye mecbur eder.
Ekho’nun Zeus’un nymphelerle ilişkisi sırasında kendisini oyalamakla görevlendirildiğini anlayan tanrıça, Ekho’nun sesini lanetler.
Artık Ekho, sadece son kelimeleri söyleyebilen bir peridir.
Kültü Hera bir ana tanrıça figürüdür ve Argos kenti bu tanrıçanın erken dönem kültünün merkezidir. Sisam adasındaki tapınağı ise bir diğer önemli merkezdir.
Tapınaklarına “Heraion” denir.
Ayrıca Hera kültünün günümüzde de görülebilinecek etkileri vardır.
Örneğin, olimpiyatların simgesi halindeki olimpiyat ateşi, her yıl Olympia’daki Hera Tapınağında güneş ışığı yardımı ile yakılır.
Kaynak: Arkeoloji Dünyası – Facebook – Özgür Bingöl
Ana Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Hera
