DİLİMİZDEKİ ‘ERKEKLİĞİ’ ÖLDÜRELİM…
Konuşmalarımızda ya da yazılarımızda ‘cinsiyetçi’ ifadeler var mı?
• Anasına bak kızını al
• Kızını dövmeyen dizini döver
• Kız almak/kız vermek
• Kadınlar hamamına çevirmek
• Yuvayı yapan dişi kuştur
• Evde kalmış
• Karı ağızlı
• Hanım evladı
• Hanım hanımcık
• Senin gibi hanım bir kıza yakışıyor mu?
• Delikanlı kız
• Adam gibi adam
• Erkek adam ağlamaz
• Anasını satmak
.Anam avradım olsun
.Vay anasını.
Ya da sözlerinizde “Er”, “Baba” “Oğlan” kelimelerini, örtük olarak kadını dışlayan ve kapsayıcı olduğu düşünülen ifadeler var mı? Mesela:
• İşinin eri
• Sözünün eri
• Er sözü
• Babalanmak
• Allah baba
• Babalar gibi
• Baba evi
Ya da, hatta “erkek olmayı”, “insan/adam” olmayla özdeşleştiren ve “herkesi” kapsama iddiasıyla kadını görünmez kılan ifadelere itibar ediyor musunuz? Mesela:
• Adam olmak
• Adam gibi
• Adamakıllı
• Adam başı
• Adam yerine koymak/konmak
• Adamdan saymak/saymamak
• Adam etmek
• Adamına göre davranmak
• Adamına düşmek
• Adam kaçırmak
• Bilim adamı
• Devlet adamı
• Halk adamı
• İş adamı
• İnsanoğlu
• Ademoğlu
Üstelik, bir mesleği “kadın” vurgusu yaparak, yani kadını ötekileştirerek vurguluyor musunuz? Mesela:
• Kadın başbakan
• Kadın yönetici
• Kadın milletvekili
• Kadın yazar
• Kadın gazeteci
Gelin hepimiz itiraf edelim. Bu ifadeler hepimizin diline yerleşmiş. Hepimiz, bilinçli ya da bilinçsiz bu ifadeleri hem sohbetlerimizde hem de yazılarımızda kullanıyoruz. Halbuki bunlar, kadını ‘ötekileştiren’ açıkca ‘ayırımcı’ ifadeler…
Yapacağımız; hiç değilse bundan sonra bu ifadeleri kullanmamaya özen göstermemiz. Her şeyin bir başlangıcı var…
Zeynel Lüle
