Can Yeleği Tipleri
Can yelekleri yapılarına göre 3’e, kullanım alanına göre 5’e ayrılmaktadır.
Yapılarına Göre Can Yelekleri
Kendiliğinden Yüzebilen (Öncelikli Köpük – KAPOK)
- Yetişkin, Genç, Çocuk ve Bebek ebatları mevcuttur.
- Yüzme bilen ve yüzme bilmeyen için uygundur.
- Bazı modelleri su sporları için tasarlanmıştır.
- Giyilebilir ve atılabilir türleri mevcuttur.
Şişirilebilir
- Az yer kaplar.
- Sadece yetişkin ebatları mevcuttur.
- Sadece yüzme bilenler için tavsiye edilir.
- Sadece giyilebilir tipleri mevcuttur.
Karma (Köpük ve Şişme Tip)
- Güvenlidir.
- Yetişkin, Genç ve Çocuk ebatları mevcuttur.
- Yüzme bilen ve yüzme bilmeyenler için uygundur.
- Sadece giyilebilir tipleri mevcuttur.
- Bazı modelleri su sporları için tasarlanmıştır.
Kullanım Alanlarına Göre Can Yelekleri
I. TİP: Açık Deniz Tipi Can Yelekleri
- Açık denizlerde gemi yolculuğu, tekne yarışları ve balıkçılıkta, tek başına icra edilen bot faaliyetlerinde veya fırtınalı havalarda kullanılması tavsiye edilir.
- Bu yelekler açık ve kaba denizlerde, yardımın çabuk gelmesinin mümkün olmadığı bölgeler için en uygun olanıdır.
- Bilincini yitirmiş kazazedelerin suda sırt üstü çevirerek yüzükoyun yatmalarını engeller.
- Bu yelekler en iyi korumayı sağlar. Ancak kısmen kaba ve konforsuzdur.
- Sahip olduğu ilave köpük ve kumaş sayesinde ısı kaybını önler ve kazazedenin başını suyun üzerinde tutar.
II. TİP: Kıyı Tipi Can Yelekleri
- Yardımın çabuk gelmesinin mümkün olduğu kıyıya yakın içsularda iyi koruma sağlar.
- Kaba denizlerde uzun sürecek kurtarma faaliyetleri için uygun değildir.
- Bilincini yitirmiş kazazedeleri sırt üstü çevirerek suda yüzükoyun yatmalarını engelleyebilir. Ancak I.Tip can yelekleri kadar etkili değildir.
- Başımızı suyun yukarısında tutmak için suda el ve ayaklarımızı hareket ettirmemiz gerekebilir.
- I.Tip’ten daha konforlu fakat çok daha az yüzdürücülük sağlar.
III. TİP: Yüzdürme Yardımcıları
- Yelken yarışları, filika yarışları, su kayağı, balık avcılığı, kano, jet ski gibi aktivitelerinde kullanılır.
- Can yeleğinden çok yüzme yardımcısı olarak imal edilmektedir. Yardımın çabuk gelmesinin mümkün olduğu kıyıya yakın içsularda iyi koruma sağlar.
- Kaba denizlerde uzun sürecek kurtarma faaliyetleri için uygun değildir.
- Bilinçsiz kazazedelerin yüzükoyun yatmalarına engel olmaz.
- Su sporlarında bilinçsiz kazazedenin hayatını kurtarmak amacıyla değil, bilinçli ve yüzmeyi bilen kişinin su üzerinde durmasına yardımcı olmak üzere tasarlanmıştır.
- I. Tip ve II. Tip’ten daha konforlu fakat I. Tip’ten çok daha az yüzdürücülük sağlar.
IV. TİP: Atılabilir Tip Can Simitleri
- Gemiden denizdeki kazazedeye atılmak için veya denizdeki kişiye ilave yüzdürücülük sağlamak maksadıyla tasarlanmıştır.
- Bu tipler giysi olarak üretilmemiştir. Kişi bu tipi üzerine giymez.
- Kazazedeye atılan ekipmanlar; can simitleri, yüzdürücü minder vb. tipindeki can kurtarıcılardır.
- Bilinçsiz kişiler, yüzme bilmeyenler ve çocuklar için uygun değildir.
V. TİP: Özel Amaçlı Can Yeleği
- Rüzgar sörfü yelekleri, güverte giysisi, kano yelekleri, rafting yelekleri, yüzdürme montları gibi her biri özel kullanım için dizayn edilmiş giysilerdir.
- Bu tipteki ürünler, etiketlerinde belirtilmek kaydıyla I.tip, II. Tip ya da III. Tip’teki ekipmanların performanslarını sağlayabilirler.
Can Yeleği Tipi
Açık Deniz
100 N
150 N
–
–
–
Kıyı Tipi
70 N
150 N
–
–
–
Yüzdürme Yardımcısı
70 N
100 N
–
–
–
Atılabilir
–
–
–
75 N
82 N
Özel Amaçlı
70 N -100 N
100 N-155 N
Şişmiş halde 100 N İnik halde 34 N
–
–Can Yeleği Seçimi
Can Yeleği Hayat Kurtarır
Doğru seçilen bir can yeleği, herhangi bir tehlike nedeniyle denizi aracını terk etme veya kaza sonucu denize düşme durumunda, her hava/deniz koşulunda, bilincinizi kaybetmiş olsanız dahi sizi su üstünde tutarak hayatınızı kurtarabilir.
“Can yeleği giymemenin bir mazereti olamaz!”
Can Yeleğinin Vücuda Uyumu
Can yelekleri, başınızı yukarıda tutarak nefes alabileceğiniz uygun pozisyonda kalmanıza yardımcı olacak şekilde imal edilir.
Yetişkin can yelekleri çocuklar için uygun değildir. Can yelekleri bedene uymalı ve çocukların çene ve kulaklarına doğru kaymamalıdır.
Bedeninize uygun can yeleğini seçmek son derece önemlidir. Gereğinden büyük olan can yelekleri yüzdürme aparatını yüzünüzün etrafına yükseltir ve bu durum su üstünde uygun pozisyonda kalmanızı engelleyerek tehlike oluşturabilir. Gereğinden küçük olan can yelekleri ise bedeninizi su üstünde tutamaz.
Can yeleğini giyerken tüm fermuar ve kayışları bağlayarak vücudunuza oturduğundan emin olun.
Can yeleğini giyerken kollarınızı havaya doğru kaldırın. Bir arkadaşınız can yeleğinin omuz kısımlarından kavrayarak yukarı çektiğinde can yeleğiniz çenenize veya yüzünüze kadar yukarı çıkıyorsa o can yeleği size uygun değildir.
Giyeceğiniz can yeleğinin planladığınız aktivitelere ve deniz durumuna uygun olduğundan emin olun.
“En iyi can yeleği üzerinizde olandır.”
Doğru Can Yeleğinin Seçimi:
Can yeleği seçiminde, yukarıda belirtilen hususlar dikkate alınarak giyecek kişinin ağırlığı, can yeleğinin yapısı (kendiliğinden yüzebilen, şişirilebilir, karma) ve nerede kullanılacağı (Tip I, II, III, IV, V) göz önünde bulundurulmalıdır.
Genel olarak bir insanın sudaki ağırlığı karadaki ağırlığının 10’da 1’i kadardır. Yeryüzünde 1 kg’lık bir kütle, üzerinde bulunduğu cisme yaklaşık 9.8 Newton (N) değerinde bir kuvvet uygular. (Hesaplamalarda 10 N=1 kg olarak kullanılmıştır.)
Örnek olarak 100 kg’lık bir insanın %80’i su, %10’u yağ vs. olup yalnızca kalan %10’u suda ağırlık oluşturur. Bu nedenle söz konusu kişi, 10 kg’lık ağırlığı su üstünde tutacak aparata ihtiyaç duyar.
Ortalama Bir Yetişkin İçin Can Yeleği Seçiminde Dikkat Edilecek Asgari Yüzdürme Kuvvetleri (N)
Erişebilirlik
Can yelekleri uygun şekilde istiflenmeli, kolay erişilebilecek yerlerde muhafaza edilmelidir. Acil bir durumda (gemi batması, yangın vb.) kısa zaman içinde giyilebilmelidir.
Plastik çantada, kilitli veya kapalı kompartımanlarda muhafaza edilmemeli veya can yeleklerinin üzerine aygıt/cihaz konulmamalıdır.
Plastik çantada, kilitli veya kapalı kompartımanlarda muhafaza edilmemeli veya can yeleklerinin üzerine aygıt/cihaz konulmamalıdır.
Atılabilir can kurtarma ekipmanları kullanılmaya hazır durumda ve yerlerinden kolayca alınabilecek şekilde muhafaza edilmelidir.
Kaynak: Gururumuz T.C Sahil Güvenlik Komutanlığı
