İlk basılan gazete ‘Akşam’…
Almanya’da ilk basılan Türk gazetesi Akşam’dır. Bir ay bile bulmayan çok kısa bir yayın hayatı olduğu için pek bilinmez… Ama ‘İlk basılan gazete’ onuru Akşam’a aittir. Hürriyet, Münih’te baskı için daha arayışlarını sürdürürken Akşam Gazetesi Hannover’de basılıp 3 Şubat 1969 günü piyasaya çıkar… İlk baskısında, ‘Almanya’da sayılan yüz bilenleri bulan, Fransa, Belçika İsviçre, Avusturya’dakilerle birlikte yarım milyona ulaşan yurtdışındaki işçi vatandaşlarımızın gün gününe bir Türk gazetesi okuma ihtiyaçlarını karşılamak üzere, Akşam, bugünden itibaren günü gününe basılacaktır’ diye yazar…
Gazeteyi Almanya’ya getiren ‘Foreign Press Service’ isimli şirketiyle yabancı gazeteleri Almanya’ya getirip dağıtan lojistik firması sahibi rahmetli Christian Thull’dur. Hannover’de birkaç Türk de sermaye bulup yardımcı olur.
Türkiye’de gazetenin sahibi Malik Yolaç’tır. Gazeteci, yazar Altan Öymen de 1968-72 arasında Akşam’da yazardır. Öymen, 1962-66 arasında eski başkent Bonn’daki Türkiye Büyükelçiliğinde Basın Ataşeliği yapmıştır. Almanca bilmesi, Almanya’yı tanıması dolayısıyla Malik Yolaç’ın yeğeni Nur Ökten ile birlikte Almanya’ya gönderilir gazeteyi yönetmek üzere…
Öymen ve Ökten gazetenin yaşaması için çaba sarf ederler ama yürümez çünkü uçakla Frankfurt veya Münih’e gelen gazete sayfa kalıpları Hannover’e götürmek hem meşakkatli hem de sürekli gecikir. İlk baskı için Türkiye’deki Akşam gazetesinde ‘Akşam Almanya’da baskıya geçti, kapış kapış gitti’ diye yazar ama maalesef rağbet olmaz. Türkiye’deki gazete sol çizgidedir ama gelen işçilerin çoğu muhafazakardır. Rahmetli Thull da zaten ‘Biz yanlış gazeteyi getirdik galiba’ diyerek desteğini çeker. Daha bir çok nedenle baskı bir ay bile sürmez… Ara verilir ama bir daha basılmaz…
1957’de Akşam’ı satın alan o dönemki sahibi Maliç Yolaç 96 yaşında ve şu anda İstanbul’da anılarıyla yaşıyor… Yolaç, 1961’de AP’den İstanbul Milletvekili olur. 1963-65 arası devlet bakanlığı yapar. Yolaç, o günleri özetle şöyle anlatıyor… ‘Ankara’ya gidince gazeteyle ilgilenemedim. 1965’de dönünce gazete çok kötü durumdaydı. 1965’te iflas ettim. Gazeteyi kimse almayınca yeğenime devrettim. Bu durumda bile Almanya’da basılan ilk gazete olduk. 1970’de gazeteyi Türk-İş’e devredip bu işten ayrıldık.’
İşte Almanya’da basılan ilk Türk gazetesinin öyküsü özetle böyle…
NOT: Hürriyet ise 17 Nisan 1969’da ilk kez Almanya’da basılır.
KAYNAK:
– Halit Celikbudak
Beyaz Yerler Siyah Olacak…
Türk Basınının Avrupa Macerası / Doğan Kitap 2014 Sayfa 48
Halit Çelikbudak
