“İçkiyi ve kadınları bırakmaya karar verdim. Bu hayatımın en kötü 20 dakikasıydı”…
“1969 yılında içkiyi ve kadınları bırakmaya karar verdim. Bu hayatımın en kötü 20 dakikasıydı”…
George Best
George Best (d. 22 Mayıs 1946, Belfast – 25 Kasım 2005) Kuzey İrlandalı futbolcudur.
Kuzey İrlanda’nın başkenti Belfast’ta dünyaya gelen George Best, futbol tarihinin en yetenekli oyuncularından biri olarak kabul edilirdi. 1963 ve 1974 arası Manchester United`da oynadığı zamanlarda kariyerinin en parlak günlerini geçirdi. 1965, 1967 lig ve 1968 Şampiyonlar Ligi şampiyonluklarının kazanılmasında önemli bir rol oynadı. 1968`de Avrupa`da “Yılın Futbolcusu” ve “Futbol Yazarları Birliği (İngiltere – FWA) Yılın Futbolcusu” ödüllerine layık görüldü.
Futbol kariyeri
Manchester United
15 yaşındayken Belfast’ta Manchester United yıldız avcısı Bob Bishop tarafından keşfedildi. Bishop, dönemin Manchester United teknik direktörü Matt Busby’ye “Galiba senin için bir dahi keşfettim” yazan bir telgraf çekti. Best’in yerel kulübü Glentoran, onu çok küçük ve zayıf olduğu için daha önce reddetmişti. Best antrenmanlarda beğenilince, antrenör Joe Armstrong kendisine sözleşme imzattı. Böylece 1963 yılında profesyonelliğe geçti.
Best, Manchester United formasını ilk kez 14 Eylül 1963’te 17 yaşındayken, Old Trafford’da West Bromwich Albion’ı 1-0 yendikleri maçta giydi. Sezonun ilk yarısında takım formasını giymesi için çok genç olduğu düşünülüyordu. Bu nedenle ikinci kez formayı giymesi 28 Aralık’ta Burnley karşısındaki maçı buldu. Bu maçı Manchester United 5-1 kazanırken, Best kariyerinin ilk golünü kaydetti. Matt Busby’nin gözüne giren Best, sezonun ikinci yarısında daha çok forma şansı buldu. Sezon sonunda 26 maça çıkan futbolcu, 6 gol atmıştı. Manchester United, Liverpool’un 4 puan gerisinde lig ikincisi oldu.
İkinci sezonunda ise Best ve Manchester United, İngiltere şampiyonu oldular.
20 yaşındaki Best, 1966’da Şampiyon Kulüpler Kupası çeyrek final karşılaşmasında SL Benfica karşısında 2 gol kaydedince gazetelerde manşet oldu. Portekiz medyası kendisine “O Quinto Beatle” (“Beşinci Beatle”) lakabını taktı. Yeteneği ve şova yatkınlığı kendisini bir medya yıldızı haline getirdi. Uzun saçları, yakışıklılığı ve ölçüsüz hayat tarzı ile bilinen futbolcu 1965’te ünlü müzik programı Top of the Pops’a katılmıştı. Best’in başka bir lakabı da “Belfast Çocuğu” olup, doğduğu yer olan Belfast’ta ise kendisine Georgie ya da Geordie deniyordu.
1966-67 sezonu da başarılı bir sezon olup, Manchester United ligi dört puan farkla kazandı. Sonraki sezon Best, Benfica karşısında oynanan final maçında gol atıp, Şampiyon Kulüpler Kupası şampiyonluğunu kazanıyordu. Manchester United maçı 4-1 kazanmış, Best ise Avrupa’da Yılın Futbolcusu ve Futbol Yazarları Derneği Yılın Futbolcusu ödüllerini kazanmıştı. Bu başarılı sezondan sonra, Best’in düşüşü başladı.
1960’ların sonunda Best, Manchester’da iki tane gece kulübü açtı, Oscar’s ve Slack Alice’s (ikincisi daha sonra 42nd Street Nightclub adını aldı). Ayrıca, Manchester City forması giyen Mike Summerbee ile birlikte moda dükkanlarına sahiptiler. Bu dönemde kumar, aşk hayatı ve alkolizm ile ilgili problemleri arttı.
Dönemin klasik İngiliz tarzında, oynadığı pozisyona göre forma numarası alıyordu. Şöhretini kazandığı 1966 ve 1968 Şampiyon Kulüpler Kupası’nın son turlarında olduğu gibi sağ kanat oynadığı dönemlerde, 7 numarayı giydi. İlk sezonunun tamamında ve 1971-72 sezonunda olduğu gibi sol kanatta oynadığında ise 11 numarayı giydi. 1960’lar ve 1970-71 sezonunun yarısından fazlasında ortanın sağında oynadığında 8 numarayı giydi. 1972’de ortanın solunda oynarken 10 numarayı giydi. Son dönemi olan 1973 sonbaharında ise 11 numarayı giydi. 22 Mart 1969’da Old Trafford’da oynanan ve attığı golle United’ın Sheffield Wednesday’i 1-0 yendiği maçta, Bobby Charlton’un sakatlığı nedeniyle 9 numarayı da bir kez giydi.
1974’te 27 yaşındayken Best, Manchester United’dan ayrıldı. Takım ile oynadığı son maç 1 Ocak 1974’te Loftus Road’da Queens Park Rangers karşısında oynanan maçtı. Toplamda 470 kere Manchester forması giyen Best toplam 179 gole imzasını koydu, altısını sadece bir maçta Northampton Town’a karşı atmıştır. 6 sezon üst üste United’ın en golcü ismi olan Best, 1967-68 sezonunda ise ligin gol kralı oldu. Sonraki on yılda ise büyük bir kariyer düşüşü yaşayan futbolcu, kulüpten kulübe transfer olup, Güney Afrika, İrlanda, ABD, İskoçya ve Avustralya’da şansını denedi.
Jewish Guild
1974’ün geri kalan sezonunda Güney Afrika takımlarından Jewish Guild’e kiralandı. Ancak bu dönemde de kumar ve içkiye yönelen hayatıyla dikkatleri çekti. Antrenmanları kaçırması nedeniyle de eleştiriler aldı. Burada 5 lig maçında forma giyip, gol bulamadı. Ancak kısa süre forma giydiği bu dönemde binlerce insanı stadyuma çekmeyi başardı.
Dunstable Town FC
İngiliz ekibi Dunstable Town FC’nin yeni başkanı Keith Cheeseman, takımı güçlendirmek için WBA’dan Jeff Astle ile birlikte George Best’i de 1974-75 sezonu öncesi kadrosuna kattı. Best, daha önce kulüple bağlantılı olup, stadın ağlarının yenilenmesi için cebinden 25£ vermişti. Takımın teknik adamı Barry Fry’ın da kısa bir süre George Best ile Manchester United’da oynamışlığı vardı.
Best’in Dunstable Town’a kiralanmasına onay veren United menajeri Tommy Docherty, Manchester United karması ile Dunstable Town arasında bir hazırlık maçı önerisiyle geldi. 5 Ağustos 1974’te maç oynandı ve Best, çoğu gençlerden oluşan eski takımı karşısında 3-2’lik bir galibiyet kazandı. Hazırlık maçından sonra takım ile yollarını ayırdı ve 1974-75 sezonunda maç yapmadı. 24 Kasım 1975’te Chelsea FC oyuncusu Peter Osgood’un jübile maçında Chelsea’nin stadı Stamford Bridge’te Chelsea’nin eski futbolcularından oluşan karmada yer aldı. Chelsea’yi 4-3 yendikleri maçta Best, 2 gol kaydetti.
Stockport County
1975 yılında FIFA, George Best’e kısa bir süre için verilen futbol yasağını kaldırma kararı aldı. Ancak Manchester United teknik direktörü Tommy Docherty, Best’i takımda tutmayı düşünmüyordu. Bu dönemde İngiliz dördüncü liginde mücadele eden Stockport County menajeri Roy Chapman, Kasım 1975’te United ile sözleşmesi bitip boşta kalan Best’i bedelsiz olarak ve maç başına ücret ödemek koşuluyla transfer etti.
28 Kasım 1975’te Swansea City FC karşısında ilk kez Stockport forması giydi. Normalde 2,000’den az seyirciye karşı oynayan takımı izlemeye 9,000’den fazla kişi gelmişti. Rakiplerini 3-0 yendikleri maçta, Best kullandığı korner ile ilk golü rakibin kendi kalesine atmasını sağlamış, ikinci golün asistini yapmış, üçüncü golü ise kendi atmıştı. 12 Aralık 1975’te ise Watford ile 2-2 berabere kalırlarken, bir gol daha kaydetti. Burada yaptığı üçüncü maçtan sonra takımdan ayrıldı. Best, Stockport County için attığı goller dışında, takıma hasılat geliri ve medyada daha çok yer kazandırmış oldu.
Cork Celtic
1975-76 sezonunun ikinci yarısında yeni durağı İrlanda ekibi Cork Celtic FC oldu. Takımı yöneten Kuzey İrlandalı futbolcu-menajer ve Chelsea efsanelerinden olan Bobby Tambling tarafından takıma transfer edildi. Best, maç başına 600£ almak üzere takımla anlaştı. Eski takımı Stockport County ile çıktığı son maçtan bir gün sonra 27 Aralık 1975’te İrlanda’ya geldi.
Drogheda United karşısında ilk kez forma giydi. Daha sonra iki maçta daha forma giydi. Ancak Best, maçlarda iyi bir performans gösteremiyordu. Waterford United ile oynayacakları maç öncesi kadrodan çıkartıldı. Rakip takım da başka bir Manchester United efsanesi olan Bobby Charlton’u bünyesine katmıştı ancak iki futbolcu, bu sefer rakip olarak karşı karşıya gelemediler. Best’in geçirdiği grip yüzünden takımdan ayrıldığı söylense de Celtic başkanı, Best’in “İrlanda futboluna karşı olan ilgisini kaybettiğini” söyledi.
Los Angeles Aztecs
Best, 1976’da uzun sürecek Amerika Birleşik Devletleri macerasına başladı. İlk durağı İngiliz sanatçı Elton John’un ortaklarından olduğu Los Angeles Aztecs oldu. İlk sezonunda 23 maçta 15 gol atarak iyi bir başlangıç yaptı. Takımı play-off’lara taşısa da gerisi gelemedi. All-Star’a çağrıldı. 1977 sezonu ise en başarılı sezonu oldu. Konferans finallerine çıkma başarısı gösterseler de finallere kalamadılar. Aztecs, Doğu’nun en iyi ikinci takımı olurken, Best ligin en iyi orta saha oyuncusu olarak seçildi ve yine All-Star’a çağrıldı. 1978 sezonunda ise yönetimle sorunlar yaşamaya başladı. 12 maçta 1 gol kaydeden futbolcu sezon devam ederken takım ile yollarını ayırdı.
Fulham FC
ABD’de 1976 sezonunun bitmesi ile 1976-77’de İngiliz 2. Ligi’nde mücadele eden Fulham FC’ye transfer olarak, kariyerinde daha sona gelmediğini gösterdi. 4 Eylül 1976’da Bristol Rovers karşısında ilk maçına çıkan Best, 1-0 biten maçta galibiyet golünü kaydetmişti. 3 gün sonra Lig Kupası’nda da golle buluştu. Best, bu dönem yeniden millî takıma çağrıldı. İlk sezonunda takımın en önemli isimlerinden olup 32 maçta forma giydi. Ayrıca 6 gol kaydetti. 25 Eylül 1976’da Hereford United ile oynanan maçtaki performansıyla hatırlanan Best, o maç takım arkadaşı ve saha dışında da çok iyi bir dostu olan Rodney Marsh’ın ayağından topu çalmış, Marsh da daha sonra Best’in yanına gidip, topu ondan tekrar kazanmaya çalışmıştır.
Yaz tatilinde Los Angeles’a dönen futbolcu, 1977-78 sezonu için Fulham’a geri döndü. 10 maçta 2 gol kaydetti. Devre arasında Fulham FC’dan ayrılarak temelli olarak ABD’ye geri döndü. Kupa kazanamamasına rağmen, Best kariyerinin en eğlenceli dönemini Fulham’da yaşadığını belirtti.
Detroit Express
Eylül 1978’te ABD’nin Detroit Express takımına Avrupa turnesi için dahil oldu. Avusturya’da oynanan iki maçta bu takımın formasını giydi. FC Lask takımı ile 2-2 berabere kaldıkları maçta bir gol kaydetti. Takım İsviçre’ye geçmeden önce takımdan ayrıldı. Ünlü İngiliz futbolcu Bobby Moore da Best ile beraber Avrupa turuna çıkan ünlü isimlerdendi.
Fort Lauderdale Strikers
1978 sezonu devam ederken bu sefer Fort Lauderdale Strikers’a transfer oldu. İlk sezonunda 9 maçta 4 gol ile oynadı. 1979 sezonunun tamamında forma giydi, konferans ikincisi olarak play-off’lara kalma başarısı gösterdiler ancak ilk turda elendiler. 1978’te takım arkadaşı Maurice Whittle ile All-Star’a seçilen iki isimden biri oldu. Teknik adam Ron Newman ile yaşadığı problemler nedeniyle bu macera da sona erdi.
Hibernian FC
Best, 1979’da Büyük Britanya’ya, İskoç kulübü Hibernian FC’ye transfer olarak geri döndü. Hibernian’ın başkanı Tom Hart, Edinburgh’lu bir gazeteci olan Stewart Brown’dan Best’in İngiltere’deki sözleşmesinin sahibi olan Fulham FC ile sözleşmenin biteceğini öğrendi. Best, 50000£ ve maç başına 2500£ ücret ile İskoç ekibine transfer oldu. İskoç Birinci Ligi’nde mücadele eden ancak uzun süredir problemler yaşayan ve sezona 14 maçta sadece 1 galibiyet ile başlayan takım, Best’ten çok umutluydu. 24 Kasım 1979’da St. Mirren karşısında ilk kez forma giyen Best, 2-1 yenildikleri maçta ilk golünü kaydetti. 13 lig maçında 3 gol kaydetse de takımın küme düşmesini engelleyemedi. İskoçya Kupası’nda ise yarı finale çıkma başarısı gösterdiler. 1980-81 sezona İskoçya’nın ikinci liginde başlayıp 3 maç, 2 de lig kupası maçında forma giyse de daha sonra Amerika’ya transfer oldu.
Hibernian’daki dönemi kupa anlamında başarılı bir sezon olmasa da Hibernian’ın seyirci gelirleri büyük bir artış yaşadı. İlk maçında 20000 kişi onu izlemeye gelmişti. Ancak içki problemleri bu dönemde çok dikkat çekiyordu. Bir gün İskoçya’ya turnvuaya gelen Fransa Millî Rugby Takımı ile geçirdiği bir alkollü gece sonrası takımdan kovulsa da bir hafta sonra affedildi. 22 Aralık 1979’da Glasgow Rangers ile oynadığı maçta, Rangers taraftarlarından biri ona bira kutusu fırlattı. Best, yanına düşen birayı içip kutuyu taraftarlara doğru kaldırdı. Best’li Hibernian, Rangers’ı o maç 2-1 yendi.
1984’te Hibernian futbolcusu Jackie McNamara’nın Newcastle United FC ile oynanan jübilesi için Hibernian’a son kez geri döndü.
San Jose Earthquakes
1980’da Amerika’daki son takımı olan San Jose Earthquakes’e transfer oldu. 1980-81’de bu takımın salon futbolu kadrosunda yer aldı 16 maçta 25 gol kaydetse de bir üst tura çıkamadılar. 1981 ve 1981-82 salon liginde de forma giydi. 1981 sezonunda Fort Lauderdale karşısında yarı sahada 6 adamı çalımlayıp attığı gol ile sezonun en güzel golünü kaydetti. San Jose ile büyük bir başarı kazanamasa da taraftarın ve takımın sevgilisi oldu ve sahaları olan Buck Shaw Stadı’nda bir kapıya “George Best Kapısı” adı verildi.
Hong Kong dönemi
1982’de birçok eski İngiliz futbolcusu gibi, o dönemin İngiliz sömürgesi Hong Kong’a gitti. Büyük ilgiyle karşılanan futbolcu, Sea Bee FA adlı takımda 2 maç forma giydi. Daha sonra da bir maçlığına Hong Kong Rangers FC forması giyip, Hong Kong macerasını sonlandırdı.
Bournemouth
Teknik adam Don Megson, İngiltere üçüncü liginde oynayan AFC Bournemouth’a o zaman 36 yaşında olan Best’i 1982 yılının sonlarında transfer etti. 26 Mart 1983’te Newport County FC ile oynanan maçta ilk kez bu takımın formasını giyen Best, sezon sonunda dek 5 maçta görev aldı. Bu dönemde 7 numaralı formasını giyiyordu. Sezon sonunda futbolu bıraktığını açıkladı.
Nuneaton Borough ve Newry Town
1983 yılında, İngiliz 5. lig ekiplerinden Nuneaton Borough FC, 40000£’luk vergi ödemesiyle karşı karşıya kalmıştı. Finansal durumu kötü olan kulüp, bu parayı toplayabilmek için o dönem birinci ligte mücadele eden komşu takım Coventry City FC ile Manor Park’ta oynanacak bir hazırlık maçı teklifinde bulundu. Seyirci toplamak için de George Best’e teklif götürüldü. O dönem Coventry’yi çalıştıran ve Best ile Man Utd yıllarında beraber çalışan Noel Cantwell’in teklifini, Best kabul etti. Mart 1983’te oynanan maçı Nuneaton Borough, 2-1 kazanırken, Best bir asist ve penaltıdan bir gol atarak maçın yıldızı oldu. Ancak, takım ile devam etmedi ve hazırlık maçından sonra kulüpten ayrıldı.
Bu mücadeleden birkaç ay sonra Ağustos 1983’te Shamrock Rovers FC ile oynanan bir hazırlık maçında, Kuzey İrlanda takımı Newry Town FC forması giyse de bu birliktelik de resmiyete dökülmedi.
Brisbane Lions
1983 National Soccer League sezonunda Avustralya takımı Brisbane Lions’a transfer oldu. 3 Temmuz 1983’te 3000 seyircinin karşısında Sydney Olympic maçıyla ilk kez bu takımda forma giydi. Maçı 2-1 kazanmışlardı. Bu takımda 4 maç forma giydi ancak hiç golle buluşamadı.
Osborne Park Galeb
1983 yılının sonlarında Batı Avustralya takımlarından Osborne Park Galeb’te bir maça çıktı. Maç için bir hafta takımla antrenman yapmıştı. Maç günü 150-200 kişilik stada 4000 kişi toplanmıştı. Batı Avustralya yerel ligi’nde Melville Alemania ile oynanan maçı Galeb, 2-1 kazanırken, Best galibiyeti getiren golü kaydetti.
Tobermore United
Şubat 1984’te kariyerinde ilk ve son kez, memleketi Kuzey İrlanda’da mücadele etti. Tobermore United FC takımına transfer olmuş. Bu takımla sadece bir İrlanda Kupası maçına çıktı. Maç, 9 Şubat 1984’te Tobermore’un stadı Fortwilliam Park’ta oynandı. 1500 kişilik saha, Best’i görmek isteyen 3000 seyirciyle doluydu, ancak Best’in takımı maçı o sene kupayı kazanan Ballymena United’a 7-0 kaybetti.
Jübile maçı
8 Ağustos 1988’de Kuzey İrlanda millî takımının maçlarını yaptığı Windsor Park stadında George Best için jübile maçı düzenlendi. Seyirciler arasında Manchester United efsanesi Matt Busby ve Best’i futbol dünyasına kazandıran Bob Bishop da bulunmaktaydı. Maçta Osvaldo Ardiles, Pat Jennings, Liam Brady, Johan Neeskens, Johnny Rep gibi önemli isimler forma giydi. Maçı Best’in karması 7-6 kazanırken, Best biri penaltıdan olmak üzere iki gol kaydetti.
Millî takım kariyeri
Best, 37 kez Kuzey İrlanda millî futbol takımı forması giyip, 9 gol kaydetti. Bu 9 golün dördü Güney Kıbrıs, diğerleri ise Arnavutluk, İngiltere, İskoçya, İsviçre ve Türkiye’ye karşıydı.
15 Mayıs 1971’de, İngiltere karşısında Belfast’taki Windsor Park stadında kariyerinin en ünlü “gol”ünü kaydetti. İngiltere kalecisi Gordon Banks degaj ile topu oyuna sokmak için topu havaya attığında, George Best topa ayağını sokup onu daha da havalandırdı ve topa doğru koşmaya başladı. Banks’ten hızlı koşup topa yetişen Best, topa kafayla müdahale ederek, boş kaleye gönderdi ancak hakem Alistair Mackenzie tarafından gol iptal edildi.
Best 1970’lerde düzensiz form grafiği ve saha dışı problemlerine rağmen Kuzey İrlanda millî takımına seçilmeye devam etti. Millî takımda zaman zaman çok başarılı oyunlar çıkarıyordu. 1978 FIFA Dünya Kupası elemelerinde oynanan bir maç için Kuzey İrlanda, Rotterdam’a Hollanda ile oynamak için gitti. Maç, Hollanda’nın Dünya Kupası’nda iki kez üst üste final oynadığı dönemin tam ortasına ve Johan Cruyff’un en parlak dönemine denk geliyordu. Maçın beşinci dakikasında Best sahasının solunda topla buluştu. Kaleye doğru ilerlemek yerine, sahanın ortasına doğru topu süren Best, üç Hollandalı oyuncuyu geçip, sahanın en sağındaki Cruyff’un yanına geldi. Best, topu rakibine doğru sürüp, bacak arasından topu geçirdi.
Best’in 1982 FIFA Dünya Kupası kadrosuna dahil edilmesi teknik adam Billy Bingham tarafından düşünülse de 36 yaşındaki futbolcuyu yaşı ve alkolik kişiliği nedeniyle kadroya almamaya karar verdi.
Millî takım golleri
Goller ve sonuçlarda Kuzey İrlanda golleri ilk sırada gösterilmiştir.
Tarih Yer Rakip Skor Sonuç
Turnuva
1 14 Kasım 1964 Lozan, İsviçre İsviçre 1–1 1–2 1966 FIFA Dünya Kupası elemeleri
2 25 Kasım 1964 Glasgow, İskoçya İskoçya 1–1 2–3 1965 Britanya Şampiyonası
3 7 Mayıs 1965 Belfast, Kuzey İrlanda Arnavutluk 4–0 4–1 1966 FIFA Dünya Kupası elemeleri
4 13 Ekim 1968 Belfast, Kuzey İrlanda Türkiye 1–1 4–1 1970 FIFA Dünya Kupası elemeleri
5 21 Nisan 1970 Londra, İngiltere İngiltere 1–3 1–3 1970 Britanya Şampiyonası
6 3 Şubat 1971 Lefkoşa, Güney Kıbrıs Kıbrıs Cumhuriyeti 3–0 3–0 UEFA Euro 1972 elemeleri
7 21 Nisan 1971 Belfast, Kuzey İrlanda Kıbrıs Cumhuriyeti 2–0 5–0 UEFA Euro 1972 elemeleri
8 21 Nisan 1971 Belfast, Kuzey İrlanda Kıbrıs Cumhuriyeti 3–0 5–0 UEFA Euro 1972 elemeleri
9 21 Nisan 1971 Belfast, Kuzey İrlanda Kıbrıs Cumhuriyeti 4–0 5–0 UEFA Euro 1972 elemeleri
Başarıları
Kulüp
Manchester United
