Halit Çelikbudak yazdı…
Tarihe not düşmek gerekir…
– Asırlık çınar devrildi… Malik Yolaç –
Almanya’da ilk basılan Türkçe günlük gazete Akşam’dır.
Akşam gazetesinin sahibi Malik Yolaç, bugün (Cumartesi) İstanbul’da 98 yaşında vefat etti… ‘Allah rahmet eylesin… Mekanı Cennet olsun’ diyelim… İstanbul Moda’da yaşıyordu… Gazetelerle veya gazetecilikle ilgisi olmayanların tanımaması çok doğal… Çok renkli bir kişilikti… Kitabımı yazarken yıllar önce bir kez kısa da olsa görüşme imkanı bulmuştum… Akşam’ın Almanya’da bir ay bile bulmayan çok kısa bir yayın hayatı olduğu için bu pek bilinmez… Ama ‘Almanya’da basılan İlk basılan günlük gazete’ onuru Akşam’a aittir. Bu onuru Akşam’a ve sahibi rahmetli Malik Yolaç’a teslim etmeliyiz…
Hürriyet, baskı için daha arayışlarını sürdürürken ‘Akşam’ Hannover’de basılıp 3 Şubat 1969 günü piyasaya çıkar… İlk baskısında, ‘Almanya’da sayılan yüz bilenleri bulan, Fransa, Belçika İsviçre, Avusturya’dakilerle birlikte yarım milyona ulaşan yurtdışındaki işçi vatandaşlarımızın gün gününe bir Türk gazetesi okuma ihtiyaçlarını karşılamak üzere, Akşam, bugünden itibaren günü gününe basılacaktır’ diye yazar…
Akşam gazetesini Almanya’ya getiren Christian Thull’dur… ‘Foreign Press Service’ isimli şirketiyle yabancı gazeteleri Almanya’ya getirip dağıtan lojistik firmasının sahibidir… Hannover’de birkaç Türk de sermaye bulup yardımcı olur.
Gazeteci, yazar Altan Öymen de 1968-72 arasında Akşam’da yazardır. Öymen, 1962-66 arasında eski başkent Bonn’daki Türkiye Büyükelçiliği’nde Basın Ataşeliği yapması, Almanca bilmesi, Almanya’yı tanıması dolayısıyla Malik Yolaç’ın yeğeni Nur Ökten ile birlikte Almanya’ya gönderilir gazeteyi yönetmek üzere…
Öymen ve Ökten gazetenin yaşaması için çaba sarf ederler ama yürümez çünkü uçakla Frankfurt veya Münih’e gelen gazete sayfa kalıplarını Hannover’e matbaaya götürmek hem meşakkatli hem de baskı sürekli gecikir.
İlk baskı için Türkiye’deki Akşam gazetesinde ‘Akşam Almanya’da baskıya geçti, kapış kapış gitti’ diye yazar ama maalesef rağbet olmaz. Türkiye’deki gazete sol çizgidedir ama gelen işçilerin çoğu muhafazakardır. Rahmetli Thull da zaten ‘Biz yanlış gazeteyi getirdik galiba’ diyerek desteğini çeker. Daha birçok nedenle baskı bir ay bile sürmez… Ara verilir ama bir daha basılmaz…
1957’de Akşam’ı 3 milyon liraya alıp 30 binlik trajı 150 binlere çıkaran o dönemki sahibi Galatasaray Lisesi mezunu Maliç Yolaç 1961’de AP’den İstanbul Milletvekili olur. 1963-65 arası devlet bakanlığı yapar. Yolaç, o günleri özetle şöyle anlatıyordu… ‘Ankara’ya gidince gazeteyle ilgilenemedim. 1965’de dönünce gazete çok kötü durumdaydı. 1965’te iflas ettim. Bu durumda bile Almanya’da basılan ilk gazete olduk. 1970’de gazeteyi Türk-İş’e devredip bu işten ayrıldık.’
Bunu yazıyı yazmamın nedeni… ‘Hafızayı beşer, nisyan ile maluldür…’ Bu lafın ne anlama geldiğini gençler sanırım bilmezler… Hafızayı beşer, yani insan hafızası, nisyan ile, yani unutkanlıkla maluldür… Yani kısaca ‘insan unutur !…’
Tarihe bir kez daha not düşmek ve özellikle de Avrupa’daki genç meslektaşlarım bilsin istedim bu yazıyla…
NOT: Hürriyet ise 17 Nisan 1969’da ilk kez Almanya’da basılır.
Halit Çelikbudak
