TÜRK MİTOLOJİSİ – Ayaz Ata – Nardugan (Nartugan) Bayramı
Türk tarihinde bazı bölgelerde soğukta çıkıp insanlara yardım ettiğine dair efsaneler anlatılan Ayaz Ata’yı tanıtmak istedim.
Özbeklerde, Ayoz Bobo – Kırgızlarda, Ayaz Ata (Аяз Ата), Kazaklarda, Ayaz Ata(Аяз Ата) -Azerbaycan Türklerinde, Şahta Baba -Tatarlarda, Qış Babay – Başkurtlarda, Kış Babası olarak bilinir ve ‘Kar Kızı’ adında bir de kızı veya torunu vardır.
Türkiye’de ise pek bilinmeyen bu mitolojik karakter Ayaz Ata, Ayas Han, Soğuk Han, Ak Ayas gibi isimlerle geçer.
Ayaz Ata, ay ışığından yaratılmıştır. Soğuk havaya neden olur.
Çoğu Türk boylarında kışın soğukta ortaya çıkan ve kimsesizlere, açlara yardım eden bir evliyadır.
Kumsal Şimşek
Ayrıca Türkler’in büyük bayramlarından biri de Nartugan’dır..
NARTUGAN BAYRAMIMIZ KUTLU OLSUN
Nartugan Kutlaması Tarihçesi
(Nar Tugan – Gündoğan)
21/22 Aralık Kış Gün Dönümünde NAR TUGAN – Doğan Güneş kutlanıyor. NAR TUGAN kelimesi Tugan (doğan) Nar (güneş/ateş ), kelimelerinden oluşmuştur. Kış Gün Dönümü`nde, kuzey yarım kürede en uzun gece yaşanır. Türklerin inançlarına göre 21/ 22 Aralık gecesi ışık karanlığı yeniyor ve günler uzamaya başlıyor.
Türklerin Kök- Tenri (Tengri) Mavi Gök , ya da Göğün Ruhu inancında kutsallar Gökyüzü ve Güneştir. Tengri inancının simgesi ışıktır. Işık kaynağı güneş, yıldız, bir merkezden çıkan çok sayıda ışınlar olarak, veya, sadeleştirmiş şekli ile yuvarlak bir merkezden dört tarafa bir haç şeklinde çıkan ışınlarla gösterilirdi.
Millattan sonra 3. Asırda Hunların önü sıra Orta Asyadan başlayıp, Kafkaslardan Amerikaya kadar uzanan göç dalgası ile Türklerin tek tanrılı Tengri inancı, o zamana kadar Pagan inancı yaşayan Avrupayı kökten etkilemişdir.
Türklerin bayraklarını süsleyen Tengri simgesi hac şeklinde kutsal ışık kiliselerin simgesi olmuştur.
4. Asırdan itibaren Hıristiyanlık adını alan bu inançlarda, Türkçe dualar ve ilahiler Ortodoxlar?da Yunancaya, Katoliklerde Latinceye (Vulgate), Kafkaslarda Gregoryan ve Ortadoğu?da, Suryaniceye tercüme edilmiştir.
Ortodox patriğinin elinde asa’yı Türklerin kutsal çift başlı yılanı, Kilise armalarını da Türklerin çift başlı Kartalı süsler. Pagan inançlarının etkisi ile Tengri kavramı zamanla Tanrının oğlu -Kutsal ruh ve Tanrı İsa’ya dönüşmüştür.
Nar Tugan güneşin doğum kutlamaları da İsa’nın doğum kutlamalarına Noel’e dönüşmüştür. Noel kelimesi de Noio (yeni) ve Helios (güneş) kelimelerinden oluşmuştur. Yani Nar Tugan’la özdeşdir. Ülgen’in yerini, aynı onun gibi uzun kaftan, kürk başlı, kırmızı kuşak ve çizme giyen Pere Noel / Santa Klaus almıştır.
Derleme, Kaynakca: Murad Adji, L.N.Gumilev,Mircea Eliade
Kaynak kişi: Kumsal Şimşek
