Pazar yazıları (3)
– 9 Aralık 2018 –
Tarih : 2 Ocak 1988 Cumartesi, Saat 19:00… Almanya’nın Stuttgart Havaalanı’ndan kalkan Condor şirketine ait Boeing 737-200 yolcu uçağı iki saati aşan bir uçuştan sonra İzmir’e iniş için hazırlığa başlar. Uçakta 11 yolcu, 2’si pilot beş mürettebat vardır… Uçak, saat 19:18’de İzmir 35 nolu pist için ILS rotasına girmek isterken yönünü kaybeder… Alana 18 km uzaklıkta bir tepeye çarparak parçalanır. Yolcular ve mürettebat hayatlarını kaybeder. Rapora göre, pilot hatasıdır… Stuttgart’taki Avrupa Uçak Şirketi için giden uçak 21:30’daki seferiyle İzmir’deki 125 yolcuyu Stuttgart’a getirecekti…
Acı haber tez duyulur. Ölenlerin aileleri perişan olur… Avrupa Uçak Şirketi’nin sahibi Selahattin Yetmişbir’in oğlu Hasan Sadri de uçaktadır… Bu Yetmişbir ailesi için bir kat daha yıkım olur… Yıllarca evlat acısıyla yaşayan Selahattin Yetmişbir, oğlunun adını yaşatmak için Sürmene’de Hasan Sadri Yetmişbir Lisesi’ni yaptırdı. Hayalleri vardı… Sadri’yi ABD’ye gönderecekti… Bu işi iyice öğrenmesi için… Kader… Olmadı… Acıyla yaşayan Yetmişbir, 1998’de şirketi kapatıp 2004’te İstanbul’a yerleşti. 18 Ekim 2011’de İstanbul’da vefat etti.
Avrupa Uçak Şirketi’ni Almanya’da birinci ve ikinci nesilden duymayan yoktur sanırım… Avrupa, Öztürk, Öncü, TamTürk, UFO, Güven-Al ve daha birçokları… Bunlar hemen aklıma gelenler… Almanya-Türkiye arası milyonlarca işçi ve ailelerini taşıdılar kurdukları hava köprüleriyle… Charter uçakçılık, işçi bileti… Her uçakta şirket görevlisi… Türkçe anonslar… Şimdi hepsi tarih oldu… Gençler bilmez ama bu da göçün bir başka yüzü… Bugüne kadar derli toplu yazılmadı…
1929 Sürmene doğumlu Yetmişbir, İstanbul Beyoğlu Lisesi’ni bitirdikten sonra 1957-1959 arası İstanbul Yeşilköy Havaalanı’nda çalışır. 1961’de Almanya’ya gönderilir… 1966’ya kadar Frankfurt’ta THY’de çalıştıktan sonra 1967’de ayrılıp Stuttgart merkezli Avrupa Uçak Şirketi’ni kurar. İlk seferi 27 Kasım 1969’da 58 yolcu ile Stuttgart’tan İstanbul’adır… Daha sonra İzmir, Ankara da dahil olur bu seferlere… Kapandığı 1998’e kadar 28 yılda 3.5 milyon kişiyi Stuttgart ile Türkiye arasında uçurmuş… 20 kadar personel çalışıyordu, 150’yi aşan acentası vardı… Aksaksız bir organizasyonu dönemin teknolojik imkanlarıyla yapıyorlardı…
Çalışma hayatında titiz ve disiplinli olmasıyla bilinirdi… Ona ‘Her yolcunun tek tek elini sıkan patron’ derlerdi… Sporu severdi… Gençliğinde basketbol oynamış… İkimiz de Fenerbahçeli ve kongre üyesiydik… 1985 ve 1986’da iki dönem Türk Futbol Federasyonu yönetiminde görev yaptı. Turizmci Kadir Uğur ile birlikte ATT turizm şirketini kurdular… Ancak bir süre sonra hissesini Uğur’a devredip şirketten ayrıldı. Bir ara Avrupa Sadri Tours (AST) turizm şirketini kurduysa da bir süre sonra kapattı.
Ben de kendisi rahmetli gazeteci Metin Doğanalp aracılığıyla tanıdım… Hürriyet’in Stuttgart temsilcisi Doğanalp’ı çok sever sayardı. Metin abi ile arasıra bürosuna giderdik… Bizi bürosunda hep ayakta karşılar, Metin abi oturuncaya kadar oturmazdı…
Yetmişbir deyince balolar ve Ekim Şenliği’ndeki davetler de akla gelir. Her yıl Stuttgart’ta dönemin en lüks oteli Interkontinental’de balo yapardı… Baloya Türkiye’den sanatçılar, politikacılar, gazeteciler, sporcular, işadamları gibi yüzlerce ünlü davetli gelirdi/getirirdi… Balo günlerce konuşulurdu… Her yıl Stuttgart’taki ünlü Ekim Şenliği’nde de devasa çadırlardan birinde yer ayırtır, bu kez Alman iş ortaklarını, dostlarını, ünlüleri davet ederdi…
Bunları niçin yazdım. Geçtiğimiz günlerde eşimle Stuttgart’a gittik… Çocukluk ve gençliğimizin geçtiği kent… Merkezdeki Tübinger Caddesi’nden geçtim. Avrupa Şirketi’nin merkezi 35 nolu tarihi binadaydı. Cadde üzerinde büro, üstü şirket merkeziydi… Burası tarihi Dericiler Bölgesi… 1800’lerde deri işleyen atölyeler varmış… 1816’da hepsi şehir dışına çıkarılmış… Binanın önünde biraz durdum. Geçmişte yaşananlar gözümün önünden adeta film şeridi gibi aktı… Selahattin Yetmişbir’in, Metin Doğanalp’ın ve uçak kazasında ölenlerin ruhları şad olsun…
NOT: Fotoğraf Türkiye ve Almanya’da saygın bir yere sahip fotoğraf sanatçısı Mehmet Ünal’a aittir…
Halit Çelikbudak
