“Kuvvete dayanmayan adalet aciz, adalete dayanmayan kuvvet zalimdir. “
Blaise Pascal (1623-62)
Pascal Kimdir?
Blaise Pascal, Fransız matematikçi, fizikçi ve düşünürdür. Onun bulduğu ikili düzen hesap makinesi, günümüz bilgisayarların doğuşuna öncülük etmiştir.
Blaise Pascal, 19 Haziran 1623’te Fransa’nın Auvergne bölgesinin Clermont-Ferrand şehrinde doğdu. Henüz 3 yaşındayken annesini kaybetti. Babası Étienne Pascal yeniden evlenmeden Paris’e taşındı ve bir hizmetçi tutarak yaşamlarına devam ettiler. Baba Pascal matematik konusunda bilirkişi bir hesap uzmanıydı, oğlundaki matematik dehalığını farketti. Tüm bildiklerini aktarmaya eğitmeye başladı. Genç Paskal daha 12 yaşındayken geometrik şekiller hakkında bilgisi olmadığı halde, daireler ve eşkenar üçgenler çizmeye başlamış, bir üçgenin iç açılarının toplamının iki dik açıya eşit olduğunu kendi kendine bulmuştur. Matematikle çok ilgilenen babası, onun Yunanca ve Latince’yi iyi öğrenmeden matematiğe yönelmesini istemiyordu. Daha önce kendi çalıştığı tüm matematik kitaplarını saklayarak Pascal’ın bu konu ile ilgilenmesini yasaklamıştır. Bu nedenle Pascal matematik sayılarla uğraştırılmadığından, şekiller ile ilgilenmeye başladı.
Blaise Pascal, çocukluğunda “Geometri neyi inceler?” sorusunu babasına sormuş ve “doğru biçimde şekiller çizmeyi ve şekillerin kısımları arasındaki ilişkileri inceler” cevabını almıştır. Pascal, bu cevaba dayanarak, gizli gizli geometri teoremleri kurmaya ve kanıtlamaya başlamıştır. Babası Étienne Pascal, dil öğrenmeden çizim ve hayal gücüyle harikalar yaratan çocuğuna, dil derslerinden kalan zamanlarında Öklit’in (Euclid) Elementler’ini ve Apollonius’un Konikler’ini vermiştir. Dil derslerinden arta kalan zamanlarında babasının verdiği kitapları okuyan Pascal, 16 yaşında konikler üzerine bir eser yazmıştır. Konikler ile ilgili yaptığı bu eser, halen pascal teorisi olarak okutulmaktadır.
Bu eserin mükemmelliği karşısında Descartes, eserin Pascal gibi genç biri tarafından yazılmış olduğuna inanmamış hatta babasının yazdığını bile söylemiştir.
Pascal on dört yaşına gelince, Mersenne tarafından yönetilen ilmi tartışmalara kabul edildi. Bu tartışmaların yapılması, Fransız İlimler Akademisini doğurdu. Pascal kendi kendine bir geometrici olmuştu.
1631 yılında Babası Étienne Pascal, Courdes Yardımcıları adlı bağımsız mahkemedeki, o zamanlarda para ile alınan satılan 2. başkanlık görevini 66000 livrese yakın bir devlet tahvili karşılığında sattı. Bu para paskal ailesine uzun bir süre rahat ettirecek gözüküyordu. Fakat çıkan 30 yıl savaşları tahvilin değerini 7000 livrese kadar geriletti.Bir çok kişi gibi Baba Pascal hükümete karşı muhalefet politikalardan dolayı ters düştü. Elindeki para ve makamı kaybeden Baba Pascal, güzel ve parlak kızı Jacqueline, babası ile ters fikirli zengin ve şöhretli Cardinal de Richelieu’nın katıldığı, bir çocuk oyununda gösterdiği performansla kendini beğendirdi. Cardinal de Richelieu bu kızın kim olduğunu öğrenince , Babası Étienne Pascal ile yakından ilgilenmeye başlar. Ona Rounen şehrinin vergilerini inceleyen Kralın komiserliği görevini baba Pascal’a verdirir.
Din konusunda yayınladığı düşünceler eseri ile muhteşem iç dünyasını anlatan Pascal, zayıf bünyesinin artık dayanamadığı dünya hayatına 39. doğum gününe 2 ay kala gözlerini kapadı.
Saygıyı derinden hak eden bu dahi adam Pascal, kısa süren yaşamında tüm yaptığı deneyler, teoriler halen konuşulmakta ve halen tüm okullarda anlatılmaktadır.
Pascal, ilk bilgisayar mucitleri sınıfına girmeyi hakkediyor. Tıpkı Öklit gibi. Çünkü Matematik biliminin gelişmesini sağlamış, her yeni gelen kişi eskiyi geliştirmiştir. Şöyle bir örnek verirsek, bir bayrak yarışı düşünün bu yarış bitene kadar koşu takımındaki tüm koşucular bilir ki,bayrağı devir alacağı yerden sonra yarışa devam etmelidir. Zamanlar ve mekanlar değişse de İlk bilgisayarlar konumuzdaki mucitler devamlı yılmadan çalışmış koşmuşlardır.
Pascal ve Matematik
Pascal matematik bilimindeki başarısının temelinde iyi bir Baba ve Allah tarafından verilen bir zeka ve beceri vasıflarıdır. Allah tarafından verilen zeka ve beceriler, bir çok insanda olmasına rağmen yanlış eğitim ve ebeveyn tarafından önemsenmez yani keşf edilemez ve yok olup gider.
Pascal’ın yaradılıştan gelen bu özelliğini fark eden Baba Pascal hayatından fedakarlık yapmıştır. Nasıl mı? 2. defa evlenmeden Ailede davranış bozukluklarını önlemiş ve eşinin ölümünden sonra başka bir yere taşınmıştır. İyi bir matematikçi olarak tecrübelerini oğluna aktarmış onun yeteneğini yönlendirmiştir ve eğitmiştir. En önemli faktörü ise maddi olarak, oğlunun sadece eğitimle ilgilenmesini istemiştir.İslam dininin emrettiği gibi Baba-Oğul ilişkisini uygulayan değerli insan Baba Étienne Pascal’ın katolik hiristiyan olduğunu bilmeseydik, iyi bir müslümandır diyebilirdik…
Pascal ve Matematik
“Pascal = Matematik” eşitliğinde yaşayan bu bilgin, halen tüm dünyada kullanılan Binom üçgeni yada binom katsayıları olarak bilinen Pascal Üçgenini yapmıştır.
Pascal, Fermat ile yazışarak, olasılık teorisini oluşmasında katkıda bulunmuştur.
Pascal, ünlü Alman matematikçisi Gottfried Wilhelm Leibniz’ in sonsuz hesabı teorisini de ön ayak olmuştur. Gottfried Wilhelm Leibniz üzerinde çalıştığı süreklilik kanunu ve türdeşlik transdantal kanunu 20.yüzyılda kanıtlandı.
Pascaline otamatik çarpma ekleme rollerini ekleyerek kitlesel hesap makinelerinin üretilmesine yardımcı olmuştur. Digital Bilgisayarların temel mantığı olan ikili sayı sistemini hafızada barındıran hesaplayıcıları Pascal ile geliştirmişlerdir.
Pascal Üçgeni – Ömer Hayyam Üçgeni
Pascal, matematik çalışmalarına çok hızlı devam ediyordu fakat sağlık problemleri onu dinlenmeye çekti.Arkadaşı ona şans oyunlarında olasılık tahminleri hakkında bir çalışma istedi. Pascal konuyu matematiksel olarak incelemeye başladı.
İcat ettiği yeni bir kural olan Pascal Üçgeni olarak bilinen üçgen yardımıyla tahminler hesaplamaya başladı. Fakat bu üçgen, Pascal’dan yüzlerce yıl önce Hindistan’da ortaya çıktı, ardından Çin ve İran’da kullanıldı. Hindistan’da M.S. 10. yüzyılda bu üçgen yazılı kaynaklarda yer almıştı. İranlı şair ve matematikçi Ömer Hayyam’ın eserlerinde bu üçgeni görmekteyiz. Bu nedenden üçgene Hayyam Üçgeni denilmekteydi.
Bu Üçgen M.S. 1200’lerin sonunda Çin’de Yang Hui Üçgeni olarak tanınmasına rağmen Avrupalılar üçgen hakkında 1500’lerin ortasında Pascal sayesinde bilgi sahibi oldu. Pascal, üçgen hakkındaki bilgileri hepsini toplayarak yeni bir hesaplama türevi derlediğini açıkladı. Avrupa bu üçgeni Pascal’dan duyduğu için Pascal üçgeni olarak kabul etti.
Oyun kağıdı veya zar atarak oynanan tüm şans oyunlarının tahminleri hesaplanabilir. Ayrıca Matematik çalışmalarında, seri açılımları ve binom açılımı bu yöntemlerle açıklanmıştır.
Pascal’ın hesap makinesi, bilgisayarların atası olan elektromekanik hesaplamayı bambaşka bir çığır açtı.Kendisinden gelen bilim adamları hesaplama tekniklerinin gelişmesini hızlandırdı.
Pascal ve Fizik Bilimi
Pascal-Paskal matematik konusundaki başarıyı fizik biliminde de yakalamıştır. Hidrodinamik ve hidrostatik ilkeleri üzerine çalışmalar yapan Pascal, hidrolik pres mantığını yani şırınga gibi basınç ile kuvveti çoğaltma konusunda 1646 yılında Paskal varili deneyini gerçekleştirmiştir. Pascal bu deneyle, hidrostatik basıncın sıvı ağırlığına değil, yüksekliğe bağlı olduğunu kanıtlamıştır. Aristotales’in ünlü düşüncesi madde kendi kendine hareket edemez sabittir sözlerini, yaptığı bu deneylerle çürüttü.
23 yaşında, Evangelista Toricelli‘nin atmosfer basıncı ile ilgili çalışmasını incelemiş ve 19 Eylül 1648 günü bir dağa çıkartılan barometredeki civa sütununun düştüğünü, yani yükseğe çıkıldıkça hava basıncının azaldığını göstermiştir. Hatta Pascal , Saint-Jacques-de-la-Boucherie kilisesinin çan kulesinin tepesine yaklaşık elli metre yükseklikte bir barometre taşıyarak Paris’de deneyi tekrarlamış ve civanın gene düştüğünü göstermiştir.
17. yüzyılda Pascal diş ağrısından uyuyamadığı bir gece rulet oyunu ve sikloid üzerine düşünmüş ve sikloid eğrisinin özelliklerini hesaplayarak rulet tekerleğiyle sürekli dönmeyi bulmuştur.
