GÖZLÜK BİR İTALYAN BULUŞUDUR
En eski merceği 3000 yıl önce Suriyeliler yapmıştı.
İlk numaralı gözlük 1286’da İtalya’da ve ilk modern güneş gözlüğü ise 1929’da ABD’de yapıldı.
“Gözlük’le
gelen Dünya”
Milattan önce 1000 yılına ait Girit’te bulunan büyüteç ve 8. yüzyılda elde edilen Mısır hiyerogliflerinde görülen cam mercekler bugünkü Gözlük aracının ilkel şekilde temsilidir. 13.-14. yüzyılda Venedik’te gelişen cam endüstrisi beraberinde renksiz cam yapma tekniğini de getirmiş ve İtalya cam sanayisinde güçlü bir ülke olmuştur. Bu öyle bir önemli beceri halini almıştır ki cam üreticileri sadece Venedik’teki Murano Adası’nda yaşamıştır. Sebebi ise hem yangın tehlikesinin az olması hem de bu tekniği gizli tutarak sadece orada yaşatmalarıdır. Tekniğin kıymetinden dolayı cam ustalarına soylulara tanınan ayrıcalıklar tanınmış ve Venedik’ten ayrılmaları yasaklanmıştır. Duru, renksiz ve oldukça pahalı olan bu cama Venedik Camı adı verilmiştir.
Gözlük camlarının merceği anımsatmasından dolayı İtalyanlar “mercimek” anlamına gelen “lenticchie” adını “gözlük camlarına” vermişlerdir. İlk mercekler dışbükey olarak sadece uzağı haddinden iyi gören, yakını göremeyen hipermetropiye çözüm getirmiştir. 100 yıl sonra -15.yy- içbükey merceklerin üretilmesiyle uzağı net göremeyen miyop sorunu da düzeltilmiştir. Fakat içbükey mercekler pahalı ve imalatı zor olduğundan dolayı dönemin insanları sadece kitap okumak için kullanmıştır (yani uzağı pek önemsememişler). Gözlüğü tam olarak kimin icat ettiği bilinmese de ilk gözlük burnun üstünde dururken buna “kelebek” denmiştir. Elle tutulan gözlük modellerine lorgnette denirken, tek göze takılıp göz çevresi kaslarıyla sıkıştırılan modellere de monokl denmiştir. 1727’de Edward Scarlett’in Londra’da gözlük sapını icat etmesiyle göremeyen insanlar sosyal hayata karışabilmiştir. 1783’te Philadelphia’da açılan ilk gözlük dükkanında gözlükler sepetin içinde sunulmuş ve müşteriler gözlükleri deneyerek göz sorununu çözen gözlüğü satın almışlardır.
Hazırlayan
Dursun Ergül
